با سیارات سرگردان آشنا شوید

«سیاره بی‌ستاره»(Starless planet) یا «سیاره سرگردان»(Rogue planet) از دل یک منظومه سیاره‌ای بیرون آمده است که ابتدا در آن شکل گرفته بود.

به نقل از اسپیس،  از آنجا که سیارات سرگردان به دور یک ستاره مادر نمی‌چرخند، به فضای میان‌ستاره‌ای پرتاب می‌شوند. آنها در مسیر پر پیچ و خم خود به سمت هر جرم بزرگی کشیده می‌شوند که جاذبه گرانشی دارد و در حال عبور از کنار آن هستند.

«دیوید بنت»(David Bennett) دانشمند ارشد «مرکز پروازهای فضایی گادرد» ناسا گفت: بیشتر سیارات سرگردان در مراحل اولیه شکل‌گیری سیارات که منظومه‌های سیاره‌ای پرهرج‌ومرج‌تر هستند و تعامل بین سیارات بیشتر است، به بیرون پرتاب می‌شوند. با وجود این، ناپایداری در مدارها و عدم قطعیت در تعامل بین سیارات به این معناست که این سیاره‌های بدشانس ممکن است در طول عمر هر منظومه سیاره‌ای به ورطه فضا پرتاب شوند. این فرآیند بیرون راندن در واقع هرگز متوقف نمی‌شود، بلکه فقط سرعت آن کاهش می‌یابد.

بنت خاطرنشان کرد: منظومه‌های ستاره‌ای دوتایی ممکن است نسبت به منظومه‌های تک‌ستاره‌ای مانند منظومه شمسی، منبع ثابت‌تری از سیارات سرکش را برای فضای برهوت میان‌ستاره‌ای فراهم کنند. با وجود این، محتمل به نظر می‌رسد که منظومه‌های ستاره‌ای دوتایی احتمالا سیارات بیشتری را نسبت به منظومه‌های تک‌ستاره‌ای به فضا پرتاب کنند.

این مورد حتی برای منظومه‌های ستاره‌ای دوتایی بسیار گسترده نیز صدق می‌کند. قوه گریز از مرکز مدارهای ستاره‌ای بسیار وسیع می‌تواند توسط ستاره‌های عبوری مختل شود که گه‌گاه دو ستاره را بسیار نزدیک به یکدیگر می‌فرستند تا باعث پرتاب سیارات بیشتر یا حتی سرقت سیارات از همتای دوتایی خود شوند.

تعداد سیارات سرگردان در راه شیری

جدیدترین تخمین درباره تعداد سیارات سرگردان کهکشان راه شیری نشان می‌دهد که به ازای هر ستاره در کهکشان، حدود ۲۰ سیاره سرگردان وجود دارد. تخمین‌های کنونی درباره تعداد ستاره‌های کهکشان راه شیری از ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد متغیر است. بنابراین اگر فرض کنیم که ۲۰۰ میلیارد ستاره در کهکشان راه شیری وجود دارد، آن گاه ممکن است چهار تریلیون سیاره سرگردان در کهکشان ما باشند.

سیارات سرگردان جوان و بزرگ به اندازه مشتری و بزرگ‌تر از آن را می‌توان از طریق نور خود آنها شناسایی کرد اما یک روش دیگر موسوم به «ریزهمگرایی گرانشی» به ستاره‌شناسان امکان می‌دهد تا سیارات سرگردان کم‌جرم را شناسایی کنند. مزیت روش ریزهمگرایی گرانشی این است که ستاره‌شناسان می‌توانند سیارات سرگردان را از طریق اثرات گرانشی آنها تشخیص دهند؛ نه با مشاهده مستقیم نور آنها.

بنت گفت: با کمک ریزهمگرایی گرانشی که روش اصلی برای شناسایی سیارات سرگردان است، شاید ۲۵ مورد کشف شده باشند.

سیاره‌های سرگردان خطرناک هستند؟

با توجه به این که تخمین زده می‌شود تریلیون‌ها سیاره سرگردان در کهکشان ما وجود داشته باشند، ممکن است منطقی باشد که فکر کنیم آنها یک تهدید قابل‌توجه برای ثبات منظومه شمسی یا در صورت نزدیک بودن، حتی برای خود زمین به شمار می‌روند.

بنت گفت: احتمال زیادی وجود ندارد که یک سیاره سرگردان به منظومه شمسی وارد شود و آن را مختل کند. به رغم وجود تعداد زیادی از سیارات وارد در کهکشان، فضای زیادی بین ستارگان وجود دارد تا این سیارات یک تهدید بزرگ برای زمین و بقیه منظومه شمسی نباشند.

نگرانی‌های پیشین مبنی بر خطر احتمالی، براساس ایده ورود یک سیاره سرگردان به اندازه مشتری به منظومه شمسی بودند اما ستاره‌شناسان اکنون بر این باورند که بیشتر سیارات سرگردان، کوچک‌تر هستند. اگر سیارات سرگردان به اندازه زمین از نزدیک سیاره ما عبور کنند، احتمالا تأثیر کمتری خواهند داشت.